महान

तोही महान आहे हाही महान आहे
खोटे कशास बोलू मीही महान आहे

गुत्यात सर्व बंधू जाती न भेद  काही
मस्तीत ढोसण्याची ज्याला तहान आहे

बिल्ले किती यशाचे मागून आणले मी
लावू कुठे अता ते सदरा गहाण झाले

येथे बुलंद जो तो आपापल्या घरात
पगडी बृहस्पतींचे डोके लहान आहे

रोवून पाय पक्का राहू उभा कसा मी
चावे सदैव घेते असली वहाण आहे

(आभाळाचा अनुस्वार)

एकदाच

एकदाच हास
एकदाच फूल
जगण्यासाठी
तेवढीच भूल

तेव्हाच पुरते
विरेल भान
नंतर शिवावा
लागेल प्राण

(आभाळाचा अनुस्वार)

दोर

दोर धरारे धरारे
माझे काळीज थरारे...

आर्त पाकळीचा धाक
देठ जळू झाला खाक
ऐका पारव्याची हाक
नेत्री काळोख भरा रे...

शुभ्र चिन्मयाची वाणी
दोईतून वाहे पाणी
जटा आपटावी कोणी
मौन गंगेचे झरारे...

झाले सुदृढ हे पाय
आत हंबरते गाउ
पोटी प्रसवली माय
फास जन्माचा करा रे...

(आभाळाचा अनुस्वार)

आपण कसे असायचे असते

आपण कसे असायचे असते
आपण कसे हसायचे असते

पानवरल्या थेंबासारखे हळूच
पुसून जायचे असते
क्षितीजावरले गाणे कधी
डोळ्यात टिपून घ्यायचे असते
हातावरल्या रेषांनाही
मनात मोजून घ्यायचे असते
नशीब नशीब म्हणता म्हणता
ह्ळूच कपाळ पहायचे असते

आपण कधी कसे असतो
हे मुळीच माहीत नसते
आपण कधीच तसे नव्हतो
असेच पुन्हा सांगायचे असते
चांदण्यासुद्धा कशा हसतात?

ढगसुद्धा कसा रडतो
पानात सळसळ कशी येते
ओठात शब्द कसा अडतो
असे प्रश्न पडले की
आपलेच आपण ह्सायचे असते
आणि कधी उत्तर दिसलेच
तर डॊळ्यांवरती रूसायचे असते

कधी कधी उदास होवून
एक गाणे गायचे असते
पापण्यांमधे पाणी आणून
उगाच उगाच रडायचे असते
डॊळ्यांनाही टिपताना
हृदय पुसून घ्यायचे असते
आयुष्यातील एक पान
ह्ळूच गळून जायचे असते

कधी कधी जमलेच तर
एक गीत लिहायचे असते
कागदांवर शाईसारखे
रक्त ओतीत जायअचे असते
आपण असे ठरवाय्चे की
खूप खूप जगायचे असते
वरून हाक आली की
हळूच ओ द्यायची असते
हिशेबाची वही घेऊन
घेणे वसूल करायचे असते
जगणं सारं संपल की
हळूच मिटून घ्यायचे असते

आपण कसे असायचे असते
आपण कसे हसायचे असते

प्रेतावरल्या फुलासारखे
आपण आत हसायचे असते
चितेवरल्या राखेसारखे
चिमूट होवून जायचे असते
शेवटच्या पाण्यासाठी
घटकाभर बसायचे असते
जाता जाता चितेवरती
थोडेफार रूसायचे असते

(पालव)　

पावसाच्या कविता

१)

मेघ, नभ, आकाश, आभाळ, वर्षा,
ढग, आषाढ, श्रावण, वीज ,बिजली
तू केस विंचरलेस आणि कितीतरी थेंब ओघळून गेले
मी इतकेच वेचले
आणखीन भिजली असतीस तर हातच पाणावले असते

*******************************************
२)
अशीच मेघदूताविषयी बोलत असताना
तू गप्प झालीस
खिडकीतल्या चौकटीतून आभाळ निरखीत राहिलीस
मी जवळ घेऊन विचारल....
....आणि तुझे डोळे पाऊस
मी तुझ्याच पदराआड निवार्‍याला
.....वेडा....
 *******************************************
३)
पाऊस.... तुझी माझी हौस
तू त्याला पाऊस म्हणतेस
आपण दोघे आळीपाळीने पाऊस बनतो
मग पाऊस कोण?
आपल्यातून आळीपाळीने निसटून गेलेलं
आयुष्य की आपण? 

*******************************************

(पालव)

ऊन पिवळे पडत चालले आहे...

ऊन पिवळे पडत चालले आहे
कधी बुबुळातून गळून पडेल याचा नेम नाही
पापणीचा देठ सुकून चाललाय
नजरेच्या पारंबीला धरून झुलता येणार नाही कुणालाच
ऊन गळून पडले तर अंधाराला रान मोकळे होईल
काळोख गिळून टाकेल शरीराचे झाड मातीसकट
ऊन जपायला हवे चटका बसला तरिही
ऊन टिकवायला हवे त्वचेच्या आत धग म्हणून
तळवे गरम होईल
कुशीत ऊब जन्माला येईल
हिरवी माया ओंजळीत घेईल...ऊन हवेच हवे...
कोणती काळजे कुरतडत असेल ऊन्हाला?
की दूरवर दूसरा प्रकाश उगवतो आहे
ह्याची भीती वाटते त्याला?
आपण जुने झालोत बुरशी आलीये किरणांना
आणि वास येतोय पुर्वेकडून
असे तर वाटत नाही
ऊन्हाच्या तळहातावरले जीवनसत्व नष्ट होते आहे
त्यानी गोंजारले तरी बरे होत नाहीत कातडीवरले डाग
वा रक्त वाहत नाही स्पर्शसुखाने आपसुक
ऊन अगतिक झाले आहे पराभवच्या धाकाने
आणि असहाय चैतन्यहीन चाहूलीने
ऊन आता पिवळसर डोळे किलकिले करून
आभाळाकडे आशेने पहाते नव्या सूर्याचा उदय होईल असे वाटते
ऊन्हाला आता आपलीही सावली असावी असे वाटते ते सावलीला टेकून
उभे रहाते आणि सावलीचे बोट धरून अस्ताचलाकडे सरकत जाते...
सरकत रहाते...

(काळोखाच्या वर प्रकाशाच्या खाली)

पणती

आपण सारे एकाच रस्त्यावर चालतो
तरी प्रत्येकाला
वेगळी सळसळ ऐकू येत?
काळोख विझवायला सारेच सज्ज
तरीही
प्रत्येकाची पणती वेगळीच असते.

(आभाळाचा अनुस्वार)

घडा

सये नगं बोलावूस
मले श्रावण माळाया
धनी मारल्या जखमा
आत्ता लागल्या वाळाया

कशापायी नगं पुसू
तेला कारन का हवं
सासरच्या वेशीवर
कुर्‍हाडीचं असे गाव

परसाच्या दारातली
मला भावते बावडी
पानी शेंदता करते
रिती अंधारकावडी

आभाळाच्या माहेरीचा
जवा सांगावा येईल
अवसेला बावडीत
घडा बुडून जाईल

(आभाळाचा अनुस्वार)

महाभारत घडते आहे

महाभारत घडते आहे
दूरदर्शनचे महाभारत रस्त्यावर घडते आहे...

टिव्हीच्या पडद्यावरला तलवारींचा खणखणाट
किती बेगडी वाटतो...
म्हणून, माणसे भर दिवसा रस्त्यावरून हातात नंग्या
तलवारी घेऊन धावत सुटतात
टोळ्या करून एकमेकांना भोसकाभोसकी करतात
तेव्हा आमचे भीष्माचार्य परदेशात आंतरराष्ट्रीय
शांततेचे करार करण्यात गुंतलेले असतात
द्रोणाचार्य परकीय हस्तकांना त्यांच्याच देशात
धनुर्विद्येचे प्रशिक्षण देत असतात
आणि कृपाचार्य, "परिस्थिती नियंत्रणाखाली असून तपास चालू आहे"
असं वारंवार सांगत असतात
महाभारत घडते आहे
दूरदर्शनचे महाभारत रस्त्यावर घडते आहे...

टिव्हीच्या पडद्यावरला द्रौपदी वस्त्रहरणाचा प्रसंग किती बेचव वाटतो
म्हणून, दुर्योधन आमच्या कुलवधुंना भर दिवसा
महाविद्यालयाच्या वर्गात कोंडतात
कर्ण उदार अंत:करणाने त्यांच्यावर
पेट्रोलच्या तीर्थाचा अभिषेक करतात
आणि दु:शासन सभ्यपणे
साडी न ओढता काडी ओढतात
तिच्या भुरुभुरु जळणार्‍या देहाकडे पहाणे
डोळ्यांना त्रासदायक असल्याने
गांधारीने आधीच डॊळ्यावर पट्टी सरकवलेली असते
आणि आमचे धृतराष्ट्र ह्यावेळेस
मुंबई आणि दिल्लीची सिंहासनं कुरवाळत असतात
महाभारत घडते आहे
दूरदर्शनचे महाभारत रस्त्यावर घडते आहे...

टिव्हीच्या पडद्यावरला अभिम्नन्यू किते छान युद्ध करतो!
चक्रव्युह भेदताना पाच पन्नास एक्स्ट्रा नटांचे प्राण घेतो
आणि मरता मरता चक्क छाती दाबून धरून भाषण देतो
इकडे आमच्या नव्नव्या उन्मेषांचे कोवळे अभिमन्यू
विषमता आणि अंधश्रद्धचे हजारो चक्रव्युह
रोजच्या रोज भेदत असतात, घायाळ होत असतात
आणि ह्यांनी मदतीची याचना केली तर
आमचे अर्जुन परदेशात शस्त्रे गहाण टाकून
बृहन्नडेच्या महालात मृदुंग वाजवीत बसलेले असतात
भीम गावच्या आखाड्यात सरपंच होवून घुमत असतो
आणि कृष्ण रानावनात गवळणींच्या मागे बासरी
वाजवीत भाकड गाईंचे रक्षण करीत असतो
अशावेळी कुणा एका महात्म्याने सांगितलेली गीता
ऐकण्यास झाडावर चिटपाखरूही नसते...
महाभारत घडते आहे
दूरदर्शनचे महाभारत रस्त्यावर घडते आहे...

टीव्हीचा पडदा छोटा असतो म्हणून आता पडद्यावरले
हे महाभारत पदद्याच्या सीमारेषा ओलांडून तुमच्याआमच्या
घरात घुसखोरी करीत अहे
हा प्रदेश आमचा असाच शंख फुंकीत आहे
हे अतिक्रमण थोपवयला हवे
हे असे कुंती सूर्याला सांगते आणि
एका नव्या अनौरस नात्याला जन्म देते
आता शेवट सर्वांचाच अटळ आहे
दुर्दैव एवढेच की
पडद्यावरले हे महाभारत बंद करण्याचे बटन आपल्या
हातात आहे हे धर्मराजाला माहीत नाही...
महाभारत घडते आहे
दूरदर्शनचे महाभारत रस्त्यावर घडते आहे...

(आभाळाचा अनुस्वार)

वारू

कसा सूर्यबिंबातला अस्त पाहू मनी घालिते गस्त ओली हवा
तुझ्या स्पर्शयात्रेतला एक वारू तुझा वक्षवेल्हाळ दे गारवा
तुझ्या दिव्यकांतीतली थंड माया त्वचेला कुणी घातले साकडे
खुळ्या पाखरांनी कधी चोच मारून जातील का ह्या नभाला तडे

(सम्भवा)

मुली

मुली बांधतो मी तुझ्या कृष्णकंठात लोभावल्या पाखरांचा लळा
तुझ्या मैत्रिणी घालिती शुभ्र हाका आणि गर्द काळोख होतो शिळा
तुझ्या धाकटीला उजेडात बांधू तिच्या घुंगरांच्या उशाला झळा
तिने धाडिले मोर चंद्रोदयाचे दिला तू तिला चांदण्यांचा गळा

(सम्भवा)

मराठीत बोला

मराठी लाघवी । गोड ज्ञानेश्वर ।
हसे चक्रधर । शब्दखळी ॥

महदंबा माया । मराठी जोजवे ।
शब्दांवा पाजवे । अर्थपान्हा ॥

मराठीत बोला । मराठीत चाला ।
मराठीत घाला । शिव्याशाप ॥

नको पप्पा-मम्मी । आई बाबा म्हणा ।
वात्स्ल्याच्या खुणा । शब्दोशब्दी ॥

दारावर पाटी । ऐटीत लावा रे।
स्वाक्षरी करा रे । मराठीत ॥

धन्यवाद म्हणा । नको सॉरी थॅंक्यु ।
थोडे थोडे रांगू । मराठीत ॥

ओठी होई स्तब्ध । मनी हो प्रक्षुब्ध ।
अंतरात लुब्ध । शब्द ऐसा ॥

अक्षरे वाजवा । टणत्कार होई ।
बंद्याची कमाई । रोखठोक ॥

मराठीत मिंधा । बोलता जो राहे ।
नक्कीच तो आहे । नतद्रष्ट ॥

चंद्रभागा आली । इंद्रायणी पाशी ।
मराठीची काशी । बुडी मारू ॥

होऊन निर्भय । गर्जा तिठी तिठी ।
आपुली मराठी । दिगंताची ॥
आपुली मर्‍हाटी । दिगंताची ॥

(निरूपण)
　

रूबाई

१) कुणी म्हणती जगणे आहे सुंदर कविता
कुणी म्हणते खडतर बडतर्फीचा खलिता
रे जगणे म्हणजे धनादेश हा कोरा
अन शाई संपते स्वाक्षरी करता करता

२) हे मित्र मैत्रिणी लबाड सारे खोट्टे
ह्या कविता गाणी रद्दी भंपक मोठ्ठे
पण संध्याकाळी काय होतसे आत
मन स्वैर धावते पुन्हा शोधण्या कट्टे

३) जो फुलात वसतो तोच सुगंधी असतो
जो खळाळ हसतो जिवंत तेव्हा असतो
जो क्षमस्व म्हणतो, क्षमा विसरूनी करतो
तो माणूस म्हणूनी अस्सल उठुनी दिसतो

४) पाठीवर नव्हता चंद्र चांदणी नव्हती
पोटात जळे अवसेची भोवळ भवती
तारांगण नुसते खुळखुळ वाजत होते
एकही पौर्णिमा मनात उगवत नव्हती

५) बखरीत अडकला प्राण म्हणाले राजे
वाळवी लागली स्मृतीस झटका राजे
तलवार नव्हे तर इथे गंजले मेंदू
मज श्वास एकदा मुक्त घेऊद्या राजे

(मी मॄगजळ पेरीत...)